راهنمای مدیر ریسک مالی

در اکثر رشته‌های تخصصی کتابی جامع به نام هندبوک (Handbook) وجود دارد که تقریباً تمامی مطالب اساسی آن حوزه‌ی کاری را پوشش می‌دهد. در زمینه‌ی مدیریت ریسک این کتاب با نام راهنمای مدیر ریسک مالی (Financial Risk Manager Handbook) منتشر شده که در واقع مرجعی برای شرکت‌کنندگان آزمون FRM است. آزمون FRM برای افرادی طراحی شده که مایلند دانش خود در زمینه‌ی مدیریت ریسک مالی را در سطحی حرفه‌ای بسنجند. این کتاب نوشته‌ی فیلیپ یوریون، استاد دانشکده‌ی مدیریت کسب‌وکار دانشگاه کالیفرنیا است و توسط نشر وایلی به انتشار رسیده است.

همانند آزمون FRM، کتاب راهنمای مدیر ریسک مالی هم به دو قسمت اصلی تقسیم شده است. قسمت اول که خود شامل چهار بخش است، به بیان مفاهیم اساسی مدیریت ریسک مالی می‌پردازد.

قسمت اول: اصول مدیریت ریسک

بخش اول که فقط یک فصل با نام کلیشه‌ای مدیریت ریسک دارد و به بیان اصول مدیریت ریسک می‌پردازد. بخش دوم وارد ریاضیات شده و تحلیل کمی را توضیح می‌دهد. این بخش شامل چهار فصل با عناوین اصول احتمال، اصول آمار، روش‌های مونت‌کارلو و مدل‌سازی عوامل ریسک است که به نوعی سنگ‌بنای روابط ریاضی پیشرفته‌تر در حوزه‌های جزئی‌تر مدیریت ریسک است. بخش سوم با عنوان محصولات و بازارهای مالی به معرفی و تشریح ابزارهای نوین مالی اختصاص دارد. هر فصل به توضیح یک ابزار می‌پردازد. در فصل ابتدایی این بخش که فصل ششم کتاب می‌باشد، اوراق مشتقه که ساده‌ترین و رایج‌ترین ابزارهای مالی هستند معرفی می‌شوند. سپس در فصل هفتم مقدمه‌ای بر مشتقات ارائه می‌شود. در فصل هشتم بازارهای اوراق اختیار توصیف می‌شوند. سپس در فصل‌های نهم و دهم، اوراق درآمد ثابت و اوراق مشتقه‌ی درآمد ثابت معرفی می‌شوند و در فصل انتهایی این بخش بازارهای سهام، ارز و کالا تشریح و مقایسه می‌شوند. سپس کتاب دوباره به مبحث ریاضیاتی بازگشته و در بخش چهارم مدل‌های ریسک و ارزیابی در اختیار خوانندگان قرار می‌گیرد. سه فصل این بخش به ترتیب شامل موارد معرفی مدل‌های ریسک، مدیریت ریسک خطی و مدل‌های ریسک غیرخطی (اوراق اختیار) خواهد بود.

قسمت دوم: انواع ریسک

در این قسمت مباحث تخصصی‌تر شده و به حوزه‌های مختلف ریسک در صنعت مالی می‌پردازد. شروع این قسمت با بخش پنجم کتاب است که به مدیریت ریسک بازار می‌پردازد. فصولی که در این بخش قرار می‌گیرند عبارتند از: مدل‌های ریسک پیشرفته: تک‌متغیره، مدل‌های ریسک پیشرفته: چندمتغیره و مدیریت ریسک نوسان. بخش ششم با عنوان مدیریت ریسک اعتباری دارای شش فصل است: مقدمه‌ای بر ریسک اعتباری، اندازه‌گیری ریسک نکول به روش آکچوئری، اندازه‌گیری ریسک نکول از قیمت‌های بازار، ارزش در معرض ریسک اعتباری، اوراق مشتقه‌ی اعتباری و محصولات ساختاریافته و مدیریت ریسک اعتباری. بخش بعدی که بخش هفتم کتاب می‌باشد به موضوع ریسک عملیاتی و مدیریت ریسک یکپارچه می‌پردازد و شامل فصول ریسک عملیاتی، ریسک نقدینگی، مدیریت ریسک در سطح مجموعه و دستورالعمل بازل است. در نهایت بخش پایانی با نام مدیریت ریسک سرمایه‌گذاری نگاهی جامع‌تر به مدیریت ریسک دارد و در دو فصل پایانی با عناوین مدیریت ریسک سبد سرمایه‌گذاری و مدیریت ریسک صندوق پوششی مباحث مدیریت ریسک را به پایان می‌رساند.