شاه‌کلیدی به نام مدیریت ریسک سازمان (ERM)

مفهوم اساسی مدیریت ریسک سازمان بیش از یک دهه است که در برخی صنایع مورد استفاده قرار گرفته است. محیط متغیر قانون‌گذاری، نابسامانی‌های اقتصادی و پیچیدگی فزایندۀ محصولات، ابزار و ریسک در کنار سایر عوامل به ورود ERM به محیط خدمات مالی کمک کرده است. در این رابطه، مدیریت ERM در دنیای بانک‌ها و مؤسسات مالی با وجود اینکه پیشرفت قابل توجهی داشته اما در مراحل اولیه‌ی توسعه‌ی خود است.

تجارت بانکی بنا به تعریف خود همواره در معرض ریسک سازمان قرار داشته است. چارچوب مدیریت ریسک سازمان طوری طراحی شده است تا از عمق فعالیت‌های سازمان بوسیله‌ی ارائه‌ی رویکردی ساختارمند برای شناسایی، اندازه‌گیری، کنترل و گزارش ریسک‌های مشخصی که سازمان با آن روبرو است حمایت کند.

ERM، توانایی مقابله با ریسک سازمان یک مؤسسه – توانایی فهم و کنترل ریسک اتخاذ شده – همراه با لحاظ نمودن مسئولیت ریسک‌ها و فعالیت‌هایی است که مؤسسه به آنها وارد شده است. یکی از فواید ERM شکل گیری دیدگاهی ارتقاءیافته و متمرکز بر مدیریت ریسک در سازمان می‌باشد.

ERM می‌تواند به 3 سوال اساسی در حوزۀ کسب و کار پاسخ دهد:

• آیا باید انجامش دهیم؟ این کار، استراتژی‌ها، ذائقۀ ریسک، فرهنگ و اخلاق را هم‌راستا می‌نماید.
• آیا می‌توانیم انجامش دهیم؟ این کار، افراد، رویه‌ها، ساختار و توانایی‌های تکنولوژیک از جمله ریسک عملیاتی را هم‌راستا ‌می‌کند.
• آیا انجامش دادیم؟ این مرحله، ارزیابی نتایج انتظاری، یادگیری مداوم و یک نظام مستحکم برای بررسی و حفظ تعادل است.

نقش ERM در سازمان

مدیریت ریسک سازمان استراتژی‌هایی که به سازمان در مدیریت ریسک به طور کلی کمک می‌کنند را بهبود می‌بخشد. ERM به تنهایی یک شاخه از ریسک نیست، بلکه یک ساختار حاکمیتی است که دیدگاهی افقی به تمام شاخه‌های ریسک و ریسک عملیاتی یک سازمان را ارائه می‌دهد.

ریسک عملیاتی بعنوان ریسک زیان ناشی از رویه‌ها، افراد، کنترل‌ها، سیستم‌ها یا اتفاقات خارجی شکست خورده و ناموفق است. عدم کارکرد صحیح و موثر هریک از این عملکردها می‌تواند به شهرت یک سازمان ضرر برساند.

انجمن مدیریت ریسک (RMA)، که سازمانی غیردولتی و عضو محور در زمینه‌ی ارتقای دانش مدیریت ریسک فعالیت می‌کند، چارچوبی تهیه نموده که چگونگی استفاده از ERM در ساختار حاکمیتی برای شاخه‌های مختلف ریسک – ریسک استراتژیک، ریسک شهرت، ریسک اعتباری، ریسک نرخ بهره، ریسک نقدینگی – را همزمان با مدیریت ریسک عملیاتی نشان می‌دهد.

مدیریت شاخه‌های ریسک عملیاتی که از عملکرد تجاری مؤسسه ناشی می‌شود، بخشی از فرهنگ و اخلاق مؤسسه است که با همدیگر برای محافظت و ارتقا شهرت ارزشمند آن همکاری می‌کنند.

ذکر این نکته ضروری است که ابزارهای مورد استفاده برای هریک از این ریسک‌ها، مقیاس کار و پیچیدگی چارچوب مورد استفاده، می‌تواند بسته به اندازه‌ی مؤسسه و مدل تجاری و ابتکار راهبردی سازمان متغیر باشد.