متاورس، فرصت‌ها و ریسک‌های پیش روی صنعت بانکداری

متاورس شبکه‌ای از دنیاهای مجازی سه‌بعدی است که بر ارتباطات اجتماعی تمرکز دارد. در واقع متاورس سعی دارد دنیای واقعی را با رنگ و لعابی جذاب‌تر و بدون هیچ‌گونه محدودیتی در قالب دنیایی مجازی شبیه‌سازی کند. اما متاورس مفهوم جدیدی نیست. برای مثال در سال 2003 بازی ویدئویی زندگی دوم (second life) به کاربران امکان می‌داد با خلق آواتارهایی برای خود، یک زندگی مجازی تشکیل داده و با دیگر کاربران روابط اجتماعی برقرار کنند. اما با ورود غول تکنولوژی، فیسبوک (Facebook)، به این حوزه و اقداماتی از جمله تغییر نام خود به متا و تلاش برای توسعه‌ی هرچه بیشتر این فناوری مفهوم متاورس در مرکز توجهات قرار گرفت. شرکت‌های مهم دیگر از جمله مایکروسافت و اپل نیز به این حوزه ورود کرده و در پیشرفت بیشتر آن سهم دارند. حتی شرکت سامسونگ نیز با خرید ساختمانی همنام با ساختمان مرکزی خود در نیویورک ورود خود به متاورس را رسمی کرد و قصد دارد معرفی محصولات جدید خود را علاوه بر دنیای فیزیکی در بستر مجازی نیز دنبال کند.

متاورس جنبه‌های مختلف رسانه‌های اجتماعی، بازی‌های آنلاین، واقعیت مجازی و ارزهای دیجیتال را با هم ترکیب می‌کند تا به کاربران امکان تعامل در دنیای مجازی را بدهد. یکی از ابعاد مهم زیربنای ارتباطات مسائل مالی است که به صورت سنتی در اختیار بانک‌ها قرار داشته است. اما با پیشرفت ارزهای دیجیتال نقش بانک‌ها به عنوان واسطه‌گران مالی به خطر افتاده و آن‌ها باید به دنبال افزایش تأثیرگذاری خود در این دنیای دیجیتال باشند.

می‌توان پیش‌بینی کرد که بانک و بانکداری در طی 4 مرحله به سمت متاورس حرکت خواهد کرد.

مرحله 1

این مرحله فعلی است. ما در حال حاضر شاهد خرید زمین در متاورس هستیم، روی NFT سرمایه‌گذاری می‌شود و بسیاری تراکنش‌های دیگر انجام می‌پذیرد. بنابراین، در بانک‌ها، به‌عنوان بخشی از مدیریت ثروت، NFT، ارز دیجیتال، و زمین در متاورس را به‌عنوان کلاس‌های دارایی جدید خواهیم دید. در واقع بر اساس ریسک پذیری مشتری، اکوسیستم کلی بانک و مقررات دولتی، پول بیشتری به این طبقات دارایی جدید سرازیر خواهد شد.

مرحله ی 2

در این مرحله، بانک‌ها یک تجربه بانکی همه جانبه را به مشتریان خود ارائه می‌دهند که همچنان می‌خواهند به بانک مراجعه کنند.

در این تجربه ، هنگامی که مشتری به یک بانک مراجعه می‌کند، سایر مشتریان بانک را در حال گفتگو می‌بیند، کارکنان بانک به مشتریان دیگر کمک می کنند. مشتریان و کارمندان بانک به عنوان آواتار در فضای دیجیتال نشان داده می‌شوند و به تمام خدماتی  که توسط بانک ارایه می‌شود دسترسی خواهند داشت.

 مشتریان برای هر سرویسی با هر پرسنل بانکی چت شخصی خواهند داشت. بنابراین، مشتریان دیگر در صف انتظار نخواهند ماند. همچنین بانک راه حل‌هایی در قالب بازی به مشتریان جوان و سایر مشتریان خود ارائه می‌دهد. این به جوانان در یادگیری عملیات بانکی اولیه کمک می‌کند. همچنین، به دیگران کمک می‌کند تا محصولات مختلف بانک را درک کنند.

هم چنین بررسی ریسک یک مشتری ممکن است شامل برخی از جنبه‌های رفتاری او در متاورس باشد.

مرحله 3

بانکداری مجبور به حرکت است، اما به چه سمتی؟ جایی که مشتری است یا بهتر است بگوییم، جایی که مشتری می‌خواهد پول خرج کند. نمونه‌هایی از آن را قبلاً دیده‌ایم. امروزه وقتی از اینترنت چیزی می‌خرید، پس از انتخاب اقلام، می‌توانید با کارت بانکی، در آن وب‌سایت پرداخت کنید. بنابراین بانکداری در وب سایت خرید آنلاین در دسترس است.

از آنجایی که افراد بیشتری در متاورس زمان می‌گذرانند و برای خرید تصمیم می‌گیرند، بانک‌ها باید تسهیلاتی را برای تکمیل این تراکنش‌ها فراهم کنند. بنابراین، اگر کسی «زمین مجازی» را در متاورس می‌خرد، بانک‌ها باید در خرید آن زمین در متاورس کمک کنند. بر اساس مقررات، ممکن است بانک‌ها به او وام با ارز دیجیتال متاورس (مثلا MANA) بدهند یا به مشتری اجازه دهند ارز فیات را به ارز دیجیتال متاورس تبدیل کند. بانک ها نیاز به تعریف، توسعه و پیاده‌سازی راه‌حلی برای متاورس خواهند داشت که تمام نیازهای تراکنش‌های رمزنگاری و سرمایه‌گذاری کریپتو را برآورده ‌کند.

مرحله 4

حرکت به این مرحله به عوامل زیادی بستگی دارد، از جمله: مقررات دولتی، یک سیستم واقعاً امن و هم‌چنین تمایل غول‌های فناوری فعلی برای مشارکت. ممکن است ارز بانک مرکزی دیگر وجود نداشته باشد. از آن‌جایی که واسطه‌های کمتری در یک تراکنش (مثلاً انتقال وجه) درگیر خواهند شد، هزینه‌ی تراکنش به خودی خود کاهش می یابد. هم چنین می توانیم شاهد وام دهی مشترک P2P (Peer To Peer) باشیم.

نتیجه

در گذشته شاهد ظهور فناوری‌های زیادی بوده‌ایم. برخی از فناوری‌ها فوراً به نفع ما بوده‌اند، برخی پس از مدتی جای خود را باز کرده‌اند و برخی دیگر از بین رفته‌اند. اما سرنوشت متاورس چگونه خواهد بود؟ این سوالی بزرگ است که فقط آینده  پاسخ آن را مشخص خواهد کرد. جمعیت جوانی که در حال حاضر بیشتر آنلاین هستند تا آفلاین، بازی‌های آنلاین بیشتری انجام می‌دهند، در رسانه‌های اجتماعی متعددی فعالیت دارند و هم‌چنین پیش‌بینی این حقیقت که افراد بیشتری شروع به صرف زمان، توجه و پول خود در متاورس خواهند کرد، همه و همه بر لزوم توجه و بسترسازی صنعت بانکداری برای ورود به این دنیای جدید تأکید دارند.

به عبارت دیگر بانک‌هایی که در متاورس حضور نداشته باشند کنار گذاشته می‌شوند و نمی‌توانند در این اقتصاد خلاق جدید شرکت کنند.